สีปกติ
ขาวดำ
ดำ-เหลือง
สมุนไพรเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับคนไทยมาช้านาน ด้วยเชื่อว่ามาจากธรรมชาติ มีประสิทธิภาพดีและมีความปลอดภัยมากกว่ายาแผนปัจจุบัน เกิดเป็นความนิยมนำมาใช้ควบคู่กับยาแผนปัจจุบันเพื่อหวังผลการรักษาที่ดีขึ้น ทำให้บ่อยครั้งมักพบอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาแผนปัจจุบันร่วมกับการใช้สมุนไพร หรือยาแผนโบราณ ซึ่งจะมีอะไรบ้างนั้น เรามาทำความเข้าใจไปพร้อมกัน
เนื่องจากสมุนไพรส่วนใหญ่จะประกอบด้วยสารเคมีจากธรรมชาติหลายชนิด สารเคมีเหล่านี้เมื่อได้รับเข้าสู่ร่างกายจะต้องถูกเปลี่ยนแปลงโดยกระบวนการทางชีวเคมี หรือเมตาบอลิซึมเพื่อเพิ่มความสามารถในการละลายน้ำ ช่วยเร่งการกำจัดสารเหล่านั้นออกจากร่างกาย รวมทั้งเป็นการทำลายฤทธิ์หรือพิษของสารเหล่านั้นด้วย ซึ่งเป็นกระบวนการเดียวกันกับที่ร่างกายใช้ในการเปลี่ยนแปลงสารเคมีอื่น ๆ รวมถึงยาแผนปัจจุบัน
อันตรกิริยา (Interactions) คือ ปฏิกิริยาระหว่างสาร 2 ชนิด ซึ่งในที่นี้จะกล่าวถึงปฏิกิริยาระหว่างยากับสมุนไพร
ตัวอย่างรายงานปฏิกิริยาระหว่างสมุนไพรกับยาแผนปัจจุบัน
|
สมุนไพร |
ยาแผนปัจจุบัน |
ผลจากปฏิกิริยาที่เกิดขึ้น |
|
แปะก๊วย |
แอสไพริน (Aspirin): ยาแก้ปวด, วาร์ฟาริน (Warfarin): ยาต้านการแข็งตัวของเกล็ดเลือด |
มีโอกาสเลือดออกง่าย และเลือดแข็งตัวช้า |
|
วาร์ฟาริน (Warfarin): ยาต้านการแข็งตัวของเกล็ดเลือด |
มีโอกาสเลือดออก และเลือดไหลไม่หยุด |
|
|
กระเทียม |
วาร์ฟาริน (Warfarin): ยาต้านการแข็งตัวของเกล็ดเลือด |
มีโอกาสเลือดออก และเลือดไหลไม่หยุด |
|
โสม |
ยาต้านมะเร็ง (Imatinib) |
อาการข้างเคียงของยาเพิ่มขึ้น เช่น การเป็นพิษต่อตับ |
|
ชะเอม |
ยาในกลุ่มรักษาโรคความดันโลหิตสูง |
อาจทำให้ไม่สามารถควบคุมความดันโลหิตได้เมื่อใช้ยาในขนาดปกติ |
|
ชา ชาเขียว |
กรดโฟลิก (Folic acid) : ยาบำรุงเลือด |
ไม่ได้ผลการรักษาจากยา |
|
ชาเขียว |
ยาที่มีโครงสร้างเป็นสารกลุ่มอัลคาลอยด์ (Alkaloid) และโลหะหนักเช่น Iron, Atropine, Codeine, Theophylline และPseudoephedrine |
อาจเกิดสารประกอบที่ซับซ้อน (Complex) ทำให้ร่างกายดูดซึมยาได้ลดลง |
|
มะขามแขก |
ไดจอกซิน (Digoxin) : ยารักษาโรคหัวใจ |
อาจทำให้อาการข้างเคียงของยาเพิ่มขึ้น เช่น หัวใจเต้นผิดปกติ |
ดังนั้น ไม่ควรละเลยเรื่องความปลอดภัยของการเลือกใช้ การพิจารณาเลือกใช้ผลิตภัณฑ์สมุนไพรควรตรวจสอบข้อมูลผลิตภัณฑ์ว่าตรงกับที่ได้รับอนุญาตผลิตภัณฑ์จากอย. หรือไม่ ตรวจสอบชื่อ สรรพคุณและผู้ผลิต สังเกตคำ หรือข้อความที่โอ้อวดสรรพคุณหรือข้อความที่เป็นเท็จ เกินจริง ที่สำคัญควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา
ข้อมูลอ้างอิง :
https://pharmacy.mahidol.ac.th/knowledge/files/0209.pdf
https://pharm.tu.ac.th/uploads/pharm/pdf/confer/20190401_05.pdf
อันตรกริยาของสมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร กับยาแผนปัจจุบัน For CPE edited (1).pdf
ยาแผนไทยทดแทนยาแผนปัจจุบัน.pdf
Srinagarind Medical Journal (ejnal.com)
MergedFile (pknhospital.com)
https://www.gj.mahidol.ac.th/main/ttm/herb-right/
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา : รู้เท่าทัน...โฆษณาผลิตภัณฑ์สมุนไพร (oryor.com)
