ปัจจุบันอาหารเพื่อสุขภาพ
กำลังเป็นที่นิยม และได้รับความสนใจจากทั่วโลก อาหารฟังก์ชัน
หรืออาหารที่มีการเติมสารอาหาร และสารที่มีประโยชน์เพื่อสุขภาพ
เป็นกลุ่มอาหารที่ไม่ได้มีเพียงคุณค่าทางโภชนาการที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายเท่านั้น
แต่ยังมีส่วนช่วยในการเสริมสร้างการทำงานในร่างกายให้ทำหน้าที่ได้เป็นปกติ
หรือช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคต่าง ๆ
อาหารกลุ่มนี้จึงเป็นกลุ่มอาหารที่ทั่วโลกให้ความสนใจการแสดงฉลากและการโฆษณากล่าวอ้างสรรพคุณ
คุณประโยชน์ต่อสุขภาพเป็นจุดขายและตอบสนองต่อกระแสความใส่ใจสุขภาพของผู้บริโภค
โดยที่การกล่าวอ้างทางสุขภาพ (Health claims) ใด
ๆ บนฉลากอาหาร
ต้องได้รับการพิสูจน์ทราบโดยอยู่บนพื้นฐานของเอกสารหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างอาหารและสุขภาพที่เป็นที่ยอมรับโดยทั่วไปและน่าเชื่อถือ
ดังนั้น
เพื่อเป็นการคุ้มครองผู้บริโภคให้ได้รับความปลอดภัยและประโยชน์จากการบริโภคอาหารสูงสุด
ควบคู่กับการอำนวยความสะดวกทางการค้าให้สามารถแข่งขันได้ในระดับสากล รวมถึง อย. ส่งเสริม สนับสนุนการขับเคลื่อนอาหารฟังก์ชัน
จึงได้ออกประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่
๔๔๗)
พ.ศ. ๒๕๖๖ ออกตามความในพระราชบัญญัติอาหาร พ.ศ.
๒๕๒๒
เรื่องการกล่าวอ้างทางสุขภาพของอาหารบนฉลาก
ซึ่งได้กำหนดนิยามและลักษณะของการกล่าวอ้างทางสุขภาพหลักเกณฑ์และเงื่อนไขของการกล่าวอ้างทางสุขภาพของอาหารให้มีความชัดเจนในทางปฏิบัติ
และมีบัญชีท้ายประกาศฯ กำหนดข้อความกล่าวอ้างทางสุขภาพ (Positive list) ๓ ลักษณะ เพื่อเป็นการอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้ประกอบการ
ซึ่งประกอบด้วย
(๑)
การกล่าวอ้างหน้าที่ของสารอาหาร (Nutrient function
claims) ของสารอาหาร ๒๘ รายการ จำนวน ๑๓๕ ข้อความ
ตัวอย่างเช่น “โปรตีนจำเป็นต่อการเจริญเติบโตและช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย” “วิตามินซีมีส่วนช่วยในกระบวนการต่อต้านอนุมูลอิสระ” เป็นต้น
(๒)
การกล่าวอ้างหน้าที่อื่น (Other function claims)
ของ ๖ ส่วนประกอบของอาหาร จำนวน ๘
ข้อความ ตัวอย่างเช่น “เบต้า-กลูแคนจากข้าวโอ๊ต/ข้าวบาร์เลย์
มีส่วนช่วยลดการดูดซึมคอเลสเตอรอล”
“โคลีนมีส่วนช่วยในเมตาบอลิซึมปกติของไขมัน” เป็นต้น
(๓)
การกล่าวอ้างการลดความเสี่ยงของการเกิดโรค
(Reduction of disease
risk claims) ของ ๒ ส่วนประกอบของอาหาร ๔ ข้อความ
ตัวอย่างเช่น “อาหารที่มีโซเดียมต่ำ อาจช่วยลดความเสี่ยงของความดันโลหิตสูง
ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดสมองและหัวใจ” เป็นต้น
โดยประกาศฯ ดังกล่าวจะมีผลใช้บังคับในวันที่ ๒ กรกฎาคม ๒๕๖๗ ที่ผ่านมา ผู้ประกอบการสามารถนำข้อความเหล่านี้ไปใช้ในการแสดงฉลาก และขอโฆษณาได้โดยไม่ต้องส่งเอกสารมาให้ อย. ประเมิน ช่วยลดขั้นตอนและลดระยะเวลา แต่หากประสงค์จะกล่าวอ้างทางสุขภาพที่นอกเหนือจากบัญชีท้ายประกาศฯ นี้ ผู้ประกอบการสามารถยื่นรายงานผลการประเมินการกล่าวอ้างทางสุขภาพต่อหน่วยงานที่ขึ้นบัญชีกับสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ซึ่ง อย. จะพิจารณาอนุญาตได้เป็นรายกรณีได้ อย่างไรก็ตาม อย. มีแผนในการเพิ่ม Positive list โดยร่วมกับหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องรวบรวมและประเมินทางวิชาการของสารอาหารและสารต่าง ๆ เพิ่มเติม เพื่อส่งเสริมการประกอบกิจการในกลุ่มอาหารฟังก์ชัน เพิ่มมูลค่าทางการค้าและเศรษฐกิจให้ประเทศไทยต่อไป
ข้อมูลอ้างอิง
อย. ออกประกาศหนุนการกล่าวอ้างทางสุขภาพของ “อาหารฟังก์ชัน” หวังสร้างมูลค่าเศรษฐกิจไทย