คณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ เตรียมออกประกาศเกณฑ์จริยธรรมว่าด้วยการส่งเสริมการขายยาของประเทศไทยฉบับแรก เพื่อใช้เป็นเกณฑ์กลางของประเทศ  หวังให้ทุกภาคส่วนนำไปใช้   เพื่อให้เกิดธรรมาภิบาลในระบบยา พร้อมสกัดวิธีการส่งเสริมการขายยาที่ขาดจริยธรรมที่ทำให้เกิดปัญหาการใช้ยาเกินจำเป็นและยาราคาแพง

            นายยงยุทธ ยุทธวงศ์ รองนายกรัฐมนตรี ในฐานะประธานคณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ เปิดเผยภายหลังการประชุมคณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ ครั้งที่ ๑/๒๕๕๘ เมื่อวันที่ ๑๒ มกราคม ๒๕๕๘ ว่าประเทศไทยประสบปัญหาค่าใช้จ่ายด้านการรักษาพยาบาลและค่ายาเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยยาที่ใช้บางส่วนไม่สอดคล้องกับหลักการใช้ยาอย่างสมเหตุผล และยังพบมีการส่งเสริมการขายและการโฆษณายาในหลากหลายรูปแบบ ซึ่งเป็นต้นทุนที่ผู้ประกอบธุรกิจผลักให้เป็นภาระของผู้บริโภค   ทำให้สินค้าหรือบริการนั้นมีราคาสูงขึ้นโดยไม่จำเป็น และบางส่วนยังเป็นไปในลักษณะขาดจริยธรรม  ทั้งนี้ ในปัจจุบันประเทศไทยยังไม่มีกฎหมายกำกับดูแลการส่งเสริมการขายยาโดยตรง ในขณะที่ระบบการกำกับดูแลกันเอง ของภาคอุตสาหกรรมยังขาดประสิทธิผล ส่วนสภาวิชาชีพที่เกี่ยวข้องแม้มีเกณฑ์จริยธรรม  แต่อาจไม่ครอบคลุมเรื่องส่งเสริมการขายยา เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว คณะรัฐมนตรีได้มอบหมายให้คณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ พัฒนาเกณฑ์จริยธรรมว่าด้วยการส่งเสริมการขายยาให้เป็นเกณฑ์กลางของประเทศ และศึกษารูปแบบระบบการนำเกณฑ์ดังกล่าวไปสู่การปฏิบัติ รวมทั้งการประชาสัมพันธ์ให้ทุกภาคส่วนรับทราบและ นำเกณฑ์จริยธรรมไปใช้ ซึ่งคณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติได้มอบให้คณะอนุกรรมการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลรับผิดชอบดำเนินการพัฒนาเนื้อหาเกณฑ์จริยธรรม โดยวิเคราะห์จากเอกสารทางวิชาการเกี่ยวข้องและรับฟังความคิดเห็นจากทุกภาคส่วนทั้งภาครัฐ ภาควิชาชีพ ภาคการศึกษา และภาคอุตสาหกรรมยา  จนได้ร่างเกณฑ์จริยธรรมว่าด้วยการส่งเสริมการขายยาของประเทศไทย ซึ่งคณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติได้เห็นชอบแล้ว และจะออกเป็นประกาศคณะกรรมการพัฒนา ระบบยาแห่งชาติ เรื่อง เกณฑ์จริยธรรมว่าด้วยการส่งเสริมการขายยาของประเทศไทย เพื่อใช้เป็นเกณฑ์กลางของประเทศต่อไป

            เกณฑ์จริยธรรมว่าด้วยการส่งเสริมการขายยาของประเทศไทยฉบับนี้ มีเนื้อหาครอบคลุมทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ทั้งผู้สั่งใช้ยา เภสัชกร ซึ่งเป็นผู้ประกอบวิชาชีพ ผู้บริหารหรือผู้มีอำนาจ บริษัทยาและผู้แทนยา สถานพยาบาล สถานบริการเภสัชกรรมหรือหน่วยงาน และสถานศึกษา โดยมีหลักการสำคัญ คือ ผู้ประกอบวิชาชีพและผู้เกี่ยวข้องในการจัดซื้อจัดหายา ไม่พึงรับสิ่งใด ๆ เป็นการส่วนตัวจากการส่งเสริมการขายยาเพื่อประโยชน์ทางการค้า และพึงแสดงความโปร่งใสต่อสาธารณะกรณีที่มีความเกี่ยวข้องกับบริษัทยา  สถานพยาบาล สถานศึกษา หรือหน่วยงานอื่น พึงมีระบบรองรับในการรับสิ่งของ การจัดกิจกรรม และการสนับสนุนใด ๆ จากบริษัทยา/ ผู้แทนยา โดยเป็นระบบที่ทุกคนในหน่วยงานรับรู้ มีความโปร่งใสและตรวจสอบได้ บริษัทยา พึงจัดกิจกรรมการส่งเสริมการขายยาที่มุ่งประโยชน์เพื่อผู้ป่วย ไม่พึงให้ข้อมูลหรือคำแนะนำแก่ผู้ป่วยหรือสาธารณชน ในเชิงโฆษณาหรือส่งเสริมการขายยา ไม่ว่าเป็นทางตรงหรือทางอ้อม  ทั้งนี้ให้เป็นไปตามที่กฎหมายกำหนด และบริษัทพึงมีรายละเอียดค่าใช้จ่ายและรายละเอียดกิจกรรมการส่งเสริมการขายยาตามหลักสากล พร้อมได้รับการตรวจสอบ ผู้แทนยา พึงเสนอข้อมูลที่ทันสมัย ถูกต้อง ครบถ้วน มีหลักฐานอ้างอิงทางวิชาการที่น่าเชื่อถือ ไม่ละเลยข้อมูลผลกระทบหรือผลข้างเคียงจาก การใช้ยา แก่ผู้สั่งใช้ยาหรือผู้ที่เกี่ยวข้องในการจัดซื้อจัดหายา โดยแสดงออกหรือปฏิบัติในการเสนอข้อมูลหรือกิจกรรมการส่งเสริมการขายยา  ตามวัฒนธรรมที่ดีของสังคม และพึงดำรงตนให้พร้อมรับการตรวจสอบจริยธรรมและจรรยาบรรณวิชาชีพจากสภาวิชาชีพและสังคม

รองนายกรัฐมนตรี กล่าวในตอนท้ายว่า เพื่อให้เกณฑ์จริยธรรมดังกล่าวมีการนำไปใช้และนำไปสู่การปฏิบัติได้จริง จึงได้นำเกณฑ์จริยธรรมไปผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมและรับฟังความคิดเห็นของภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง เช่น สภาวิชาชีพ ภาคการศึกษา สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) สมาคมและผู้ประกอบธุรกิจด้านยา สมาคมผู้วิจัยและผลิตเภสัชภัณฑ์ สมาคมไทยอุตสาหกรรมผลิตยาแผนปัจจุบัน เป็นต้น  ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐ เอกชน ตลอดจนสภาวิชาชีพรวม ๑๙ หน่วยงานได้เห็นชอบ ในหลักการร่วมกันที่จะนำเกณฑ์จริยธรรมนี้ไปสู่การปฏิบัติ  และจะได้มีการร่วมลงนาม ในบันทึกข้อตกลงเรื่องการสร้างเสริมธรรมาภิบาลในระบบยาตามเกณฑ์จริยธรรมว่าด้วยการส่งเสริมการขายยาของประเทศไทยต่อไป