อย. เดินหน้างานคุ้มครองผู้บริโภค เตรียมยกระดับผักและผลไม้สดสู่ระดับ “พรีเมียม (Premium)” ผลักดันให้มีมาตรฐานตลอดห่วงโซ่ ตั้งแต่ฟาร์มจนถึงมือผู้บริโภค และมีระบบตรวจสอบรับรองกระบวนการผลิต  ตามหลักสากล พัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการ สร้างทางเลือกให้แก่ผู้บริโภคเข้าถึงผักและผลไม้ที่มีคุณภาพและปลอดภัย 

          นายแพทย์บุญชัย สมบูรณ์สุข เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา กล่าวถึงความเป็นมาว่า คณะกรรมการขับเคลื่อนด้านคุณภาพและความปลอดภัยอาหาร ภายใต้คณะกรรมการอาหารแห่งชาติได้เริ่มต้นขับเคลื่อน “ผักและผลไม้ปลอดภัย” โดยมีกรอบแนวคิดในการดำเนินงานคือ ใช้ "แหล่งรับซื้อ" 3 กลุ่ม ได้แก่
กลุ่มตลาดค้าส่ง , กลุ่มห้างค้าปลีก และกลุ่มภัตตาคาร/ร้านอาหารขนาดใหญ่ เป็นจุดคานงัดในการขับเคลื่อน  เพื่อผลักดันให้เกิดระบบและกลไกการจัดการความปลอดภัยตลอดห่วงโซ่ผักและผลไม้ไปยังต้นน้ำ โดยส่งเสริมให้เกษตรกรมีการใช้สารเคมีทางการเกษตรอย่างถูกต้องเหมาะสม มีการขึ้นทะเบียนและการรวมกลุ่มเกษตรกร ร่วมกับสถาบันการศึกษาในพื้นที่เพื่อให้การสนับสนุนด้านวิชาการเพาะปลูกและการเก็บเกี่ยว (Smart Farmer) รวมทั้งพัฒนาให้แหล่งรวบรวมและสถานที่จำหน่ายมีการจัดทำระบบประกันคุณภาพ และระบบตรวจสอบย้อนกลับ (Traceability) ในขณะเดียวกันต้องมีการให้ความรู้ผู้บริโภค เพื่อสร้างความเชื่อมั่นในการบริโภคผักและผลไม้ นอกจากนี้จะต้องมีการกำกับดูแลการนำเข้า พร้อมจัดทำฐานข้อมูลในการผลิตและการนำเข้าผักผลไม้ด้วย

          นอกจากนี้ ดร. ทิพย์วรรณ  ปริญญาศิริ ผู้อำนวยการสำนักอาหาร อย. เปิดเผยในรายละเอียดว่า  อย. มีเป้าหมายการยกระดับสินค้าผักและผลไม้สดให้เป็นสินค้าพรีเมียม เพื่อเป็นการยกระดับมาตรฐานและเพิ่มมูลค่าสินค้าผักและผลไม้สดให้มีมูลค่าสูงขึ้น อันจะเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจภายในประเทศ รวมทั้งเป็น การพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการและสร้างทางเลือกให้แก่ผู้บริโภคในการเลือกซื้อสินค้าที่มีคุณภาพ  และปลอดภัย ขณะนี้อยู่ระหว่างการพัฒนาหลักเกณฑ์และเงื่อนไขการแสดงข้อความ “พรีเมียม” บนฉลากผักและผลไม้สดคาดว่าจะเริ่มดำเนินการได้ในเร็ว ๆ นี้

          ทั้งนี้เพื่อเป็นการสำรวจความพร้อมของผู้ประกอบการ ในวันนี้ (25 มีนาคม 2558) อย. ได้นำสื่อมวลชน ลงพื้นที่ศึกษาความเป็นไปได้ในพื้นที่จริง เพื่อนำข้อคิดเห็นและข้อมูลที่ได้มาสนับสนุนการออกหลักเกณฑ์และเงื่อนไขดังกล่าว โดยได้เลือก 2 พื้นที่ ได้แก่ คลีนฟาร์ม (Clean Farm) ตั้งอยู่ที่ อำเภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี มีระบบปลูกผักแบบยกแคร่ในโรงเรือน ซึ่งประยุกต์จากแปลงปลูกพืชไฮโดรโปนิกส์ ทำให้ลดการใช้สารเคมี ทางการเกษตร ซึ่งเป็นฟาร์มที่ได้รับมาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี (GAP) และยังเป็นแหล่งผลิตผักอย่างครบวงจร เริ่มตั้งแต่ทำดิน ทำปุ๋ย ทำการผลิตแปรรูป ขนส่งและจำหน่ายเอง ทำให้สามารถทวนสอบย้อนกลับได้ นอกจากนี้ยังไปศึกษาระบบปลูกผัก ณ แหล่งปลูกผักปลอดภัยบ้านดอนพุดตั้งอยู่ที่ตำบลบ้านหลวง อำเภอดอนพุด จังหวัดสระบุรี มีจุดเด่นที่เป็นการรวมกลุ่มเกษตรกร ฟาร์มได้รับการรับรองมาตรฐาน GAP การปลูกผักปลอดภัยของกลุ่มเกษตรกรนั้น จะไม่ใช้สารเคมีในการปลูกผัก แต่จะมีการใช้น้ำหมักชีวภาพที่ผลิตขึ้นเอง เพื่อใช้ในการเกษตร มีทั้งน้ำหมักที่เป็นปุ๋ยสำหรับรดผักและน้ำหมักสำหรับไล่แมลง โดยหมักจากสมุนไพรไทยที่มั่นใจได้ว่าปลอดภัย

          ผู้อำนวยการสำนักอาหาร กล่าวต่อในตอนท้ายว่า ตามที่ อย. ได้มีการออกประกาศสาธารณสุข ฉบับที่ 365 พ.ศ. 2556 เรื่อง การแสดงข้อความ "พรีเมียม" บนฉลากอาหาร ไปแล้วนั้น โดยกำหนดว่า พรีเมียม หมายความว่าข้อความที่แสดงคุณภาพหรือมาตรฐานหรือคุณลักษณะเด่นเป็นพิเศษกว่าอาหารในชนิดหรือประเภทเดียวกันโดยทั่วไป ส่วนสาระสำคัญและเงื่อนไขการแสดงข้อความ นั่นคือ การแสดงข้อความพรีเมียมต้องได้รับความเห็นชอบจาก อย. และผลิตภัณฑ์มีคุณภาพหรือมาตรฐานตามประกาศฯ ที่เกี่ยวข้อง นอกจากนั้นจะต้องมีระบบ การตรวจสอบรับรองกระบวนการผลิต ตามหลักสากลหรือเทียบเท่าตั้งแต่วัตถุดิบ จนถึงผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป และมีระบบตามสอบสินค้า

          ส่วนสาระสำคัญของ (ร่าง) หลักเกณฑ์และเงื่อนไขการแสดงข้อความ “พรีเมียม” บนฉลากผักและผลไม้สด คือ มีคุณภาพหรือมาตรฐานเกี่ยวกับด้านความปลอดภัยเป็นไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยเรื่อง อาหารที่มีสารพิษตกค้าง และประกาศกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยเรื่องมาตรฐานอาหารที่มีสารปนเปื้อน ผลิตภัณฑ์ต้องมีคุณภาพหรือมาตรฐานที่เด่นเป็นพิเศษแตกต่างจากผลิตภัณฑ์ในชนิดหรือประเภทเดียวกันโดยทั่วไป โดยต้องเป็นมาตรฐานที่มีแหล่งอ้างอิงหรือยอมรับได้ในระดับประเทศ หรือมีข้อมูลทางวิชาการใน เรื่องประสาทสัมผัส ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของรายผลิตผลนั้น ๆ เช่น เกณฑ์ความหวาน มีสีสันที่สม่ำเสมอไม่มีร่องรอยของตำหนิ ไม่มีร่องรอยของการเน่า ไม่มีสิ่งเจือปนทางกายภาพ เป็นต้น

          นอกจากนี้ต้องผลิตจากฟาร์มที่ได้รับการรับรองตามมาตรฐานสินค้าเกษตรเกี่ยวกับการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี (GAP) หรือเป็นเกษตรอินทรีย์ หรือมาตรฐานอื่นที่ไม่ต่ำกว่านี้ ส่วนสถานที่รวบรวมตัดแต่ง ต้องได้รับการรับรองมาตรฐาน Primary GMP หรือ GMP หรือ HACCP หรือมาตรฐานสมาคมผู้ประกอบธุรกิจค้าปลีกแห่งสหราชอาณาจักร (BRC) หรือมาตรฐานอื่นที่ไม่ต่ำกว่านี้ จากหน่วยงานของรัฐที่มีอำนาจหน้าที่ หรือหน่วยรับรองที่หน่วยงานของรัฐที่มีอำนาจให้การยอมรับ โดย (ร่าง) หลักเกณฑ์และเงื่อนไขดังกล่าวยังอยู่ในระหว่างการพัฒนาและจะมีการบังคับใช้เป็นกฎหมายในเร็ววันนี้ และจะประชาสัมพันธ์ให้ทราบเป็นระยะ ๆ อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อผักและผลไม้สดอย่างปลอดภัยและมีคุณค่าต่อร่างกาย