ก่อนอื่นต้องทราบก่อนว่า หินปูน หรือ หินน้ำลาย เกิดขึ้นจากจุลินทรีย์ในช่องปากที่ทำปฏิกิริยากับโปรตีนหรือเศษอาหารที่ตกค้างตามซอกฟันจนกระทั่งตกตะกอนกลายเป็นของแข็งเกาะอยู่บนผิวฟัน ซอกเหงือก ซอกฟัน และขอบฟัน โดยปกติคราบหินปูนเริ่มต้นที่เกาะอยู่บนผิวฟันจะมีลักษณะนิ่มและสามารถแปรงออกได้ แต่เมื่อใดที่ละเลยหรือทำความสะอาดไม่ทั่วถึง ก็จะมีแร่ธาตุจากน้ำลายมาผสมด้วยจนกลายเป็นคราบหินปูนที่มีลักษณะเป็นก้อนแข็ง ซึ่งไม่สามารถกำจัดออกได้ด้วยการแปรงฟัน หรือบ้วนปาก

ปัญหาในช่องปากที่เกิดจากคราบหินปูน ได้แก่ เลือดออกขณะแปรงฟัน ฟันเหลือง มีกลิ่นปาก เหงือกร่น โรคปริทันต์ ฟันผุ และฟันโยกไม่แข็งแรง

การดูแลสุขภาพในช่องปากอย่างถูกวิธีแต่เนิ่น ๆ จึงถือเป็นขั้นตอนสำคัญในการป้องกันโรคฟัน และการเกิดคราบหินปูน ดังนี้

1. การแปรงฟันให้ถูกวิธีและสม่ำสมอ แปรงฟันอย่างน้อย 2 ครั้งต่อวัน เวลาเช้าและเย็น และถ้าสามารถแปรงฟันหลังมื้อกลางวันได้ยิ่งดี ควรเลือกใช้ยาสีฟันที่ผสมสารฟลูออไรด์ เพื่อป้องกันฟันผุ และควรใช้ไหมขัดฟันควบคู่กับการแปรงฟัน เพื่อการทำความสะอาดซอกฟันได้ดียิ่งขึ้น

2. น้ำยาบ้วนปากเป็นเครื่องสำอางที่ใช้เพื่อทำความสะอาดในช่องปาก ใช้อม กลั้วปาก ช่วยให้ปากสะอาดลมหายใจหอมสดชื่น น้ำยาบ้วนปากประกอบด้วยสารหลายชนิด เช่น น้ำ แอลกอฮอล์ วัตถุกันเสีย สี สารแต่งกลิ่นรส อย่างที่ทราบกันดีว่า คราบหินปูนมีลักษณะแข็ง จึงไม่สามารถกำจัดออกได้ด้วยวิธีการอม กลั้ว แล้วบ้วนออกได้

3. ควรพบทันตแพทย์อย่างน้อยปีละ 2 ครั้ง

การเลือกผลิตภัณฑ์ที่ใช้ดูแลช่องปากและฟัน ได้แก่ ยาสีฟัน น้ำยาบัวนปาก ซึ่งเป็นเครื่องสำอางควรสังเกตเลขที่ใบรับจดแจ้งก่อนซื้อทุกครั้ง หากไม่แน่ใจควรปรึกษาทันตแพทย์ เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพจากผลิตภัณฑ์ดูแลช่องปากอย่างเหมาะสมและปลอดภัย สำหรับใครที่เกิดหินปูนแล้วควรพบทันตแพทย์เพื่อรับการขูดหินปูนอย่างถูกวิธี หลีกเลี่ยงการนำออกเอง เพราะเสี่ยงเกิดบาดแผล อักเสบและการติดเชื้อในช่องปากได้

ข้อมูลอ้างอิง : 

ข่าวปลอม อย่าแชร์! Motto mouthwash สามารถขจัดหินปูนในช่องปากได้ภายใน 15 วินาที | ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม | Anti-Fake News Center Thailand (antifakenewscenter.com)
https://ppdental.anamai.moph.go.th/elderly/PR/media/family/f05.htm
https://oryor.com/media/infoGraphic/media_printing/1719
https://oryor.com/media/checkSureShare/media_specify/810
คุณหมอมียาสีฟันอะไรแนะนำบ้างไหมคะ.pdf (chulalongkornhospital.go.th)
รู้หรือไม่? มีอะไร ในน้ำยาบ้วนปาก - โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย (chulalongkornhospital.go.th)
คราบหินปูน – คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล (mahidol.ac.th)